Câu Chuyện Thành Ngữ: "Chỉ lộc vi mã" (指鹿为马)

指鹿为马 /zhǐlùwéimǎ/ “Chỉ lộc vi mã” có lẽ là một trong những thành ngữ tiếng Trung vô cùng quen thuộc đối với các bạn học tiếng Trung. Tuy nhiên, thành ngữ này từ đâu mà có? Ý nghĩa thật sự là gì? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây, hãy theo dõi cùng TIỀNG TRUNG THẦY HƯNG nhé!

• “Chỉ” là chỉ, trỏ (hành động của ngón tay).
• “Lộc” là con hươu.
• “Vi” là làm, là.
• “Mã” là con ngựa.

- Dịch: Sáng nắng chiều mưa, lòng chim dạ cá. 

- Ý nghĩa: chỉ người vì lợi riêng mà đổi trắng thay đen, nhắm mắt nói sai sự thật.

- Câu chuyện:

Vào thời Tần Nhị Thế, tể tướng Triệu Cao là một người lòng dạ đầy dã tâm, ngày đêm mưu tính soán ngôi hoàng đế. Tuy nhiên đại thần trong triều có bao nhiêu người nghe theo mưu kế của hắn, có bao nhiêu người phản đối hắn ta, hắn ta vẫn cứ thế. Vì thế hắn đã nghĩ ra một cách, sẵn sàng đánh đổi uy tín bản thân mình, đồng thời còn có thể tìm ra kẻ dám chống lại hắn.

Một ngày nọ lúc thượng triều, Triệu Cao sai người dẫn đến một con hươu, gương mặt tràn đầy nụ cười nói với Tần Nhị Thế: “Bệ Hạ , thần tặng người một con ngựa tốt ạ." Tần Nhị Thế nhìn thấy, trong lòng nghĩ: “Đây nào phải ngựa đâu, rõ ràng là con hươu cơ mà!”. Sau đó liền tươi cười nói với Triệu Cao: “Tể tướng sai rồi, đây là con hươu, sao lại nói là còn ngựa nhỉ?” Triệu Cao tỉnh bơ đáp lại: “Xin Bệ Hạ nhìn rõ lại, đây đích thị là một con thiên lí mã mà. ” Tần Nhị Thế lại nhìn thử con hươu lần nữa, bán tin bán nghi nói: “Trên đầu ngựa làm sao lại có sừng dài thế kia?” Triệu Cao xoay người lại một cái, chỉ tay vào những đại thần, lớn tiếng nói: “Bệ hạ nếu như không tin thần thì có thể hỏi những vị đại thần ở đây.”

Các quan trong triều bị lời nói hàm hồ của Triệu Cao làm cho lúng túng, thầm nói: “Tên Triệu Cao này làm cái trò gì vậy? Hươu hay ngựa rõ ràng không phải rõ rành rành rồi à!” Lúc nhìn thấy nụ cười nham hiểm của Triệu Cao, nụ cười có đôi mắt nhìn đăm đăm đảo qua đảo lại của hắn ta, lúc đôi mắt đó lướt qua mỗi người, những quan đại thần chợt hiểu ra tâm ý của hắn.

Một số người chính trực thì cúi đầu xuống, không dám nói gì, bởi vì nếu nói dối, sẽ cắn rứt lương tâm, còn nói thật thì sợ sau này sẽ bị Triệu Cao làm hại. Một số người chính trực khác thì lại khăng khăng cho rằng đó là hươu không phải ngựa. Còn có những tên lúc bình thường hay nịnh nọt hắn ta thì bày tỏ ý tán thành, nói với hoàng thượng “Đây đúng là con thiên lí mã ạ!”

Sau này, Triệu Cao thông qua mánh khóe đó đem những người quan chính trực không thuận theo hắn lần lượt trị tội, thậm chí còn mãn môn sao trảm.