Vào Ngày Hạ chí, người ta thường cân nhắc những món ăn có tính mát, giải nhiệt, vì thế người Trung Quốc đã biến tấu ra những món ăn đặc trưng cho tiết Hạ chí. 

Hạ Chí đến, nóng đổ lửa 

Hạ chí là tiết khí thứ 10 trong 24 tiết khí. Chí có nghĩa là cực, ngày hạ chí là ngày đường đi của mặt trời là dài nhất. Hạ chí ở Bắc Bán Cầu có ngày dài, đêm ngắn, thời tiết bắt đầu nóng nực. Thông thường mỗi năm tiết hạ chí bắt đầu vào khoảng ngày 21 tháng 6 (dương lịch), khi Mặt Trời di chuyển đến đường hoàng kinh 90°. Ngày hạ chí mặt trời ở vị trí cao nhất trên bầu trời, ánh sáng gần như chiếu thẳng tới cực bắc, ngày ở bắc bán cầu dài nhất, đêm ngắn nhất; sau ngày hạ chí, ánh mặt trời dần chuyển vị trí đến nam bán cầu, ngày bắt đầu ngày một ngắn đi. Vào ngày này, người ta luôn chú trọng vào những hoạt động chống nóng, trong đó có những món ăn rất đặc biệt chỉ có ở trong mùa Hạ chí. 

Ẩm thực của Trung Quốc trong Tiết Hạ Chí có gì?

Ngày Hạ chí năm 2024 sẽ bắt đầu từ Thứ Sáu, 21 tháng 6. Với hàng trăm năm lịch sử và văn hoá, ẩm thực Trung Quốc đã phát triển thành một nghệ thuật tinh tế và đa dạng. 

Phong tục ăn bánh ú thuận theo tiết khí Thiên thời

Từ triều Tấn đến thời Nam Triều, người dân có tập tục ăn bánh ú vào tiết Hạ chí và Tết Đoan Ngọ.  Bánh ú được dùng lá lúa gói gạo nếp đã được ngâm trong nước tro thảo mộc, rồi nấu bánh chín nhừ. Sau khi bánh ú được nấu chín, những hạt gạo dính kết với nhau thành một khối không tách rời. Trong “Phong thổ ký” của Chu Xử ghi rằng, điều này tượng trưng cho “thời điểm âm dương dung hòa với nhau chưa phân tán.” Nó tương ứng với hiện tượng âm dương tuần hoàn dịp Đoan Ngọ và Hạ chí, vừa khớp với thời điểm dương khí đạt đến cực điểm; cũng phản ánh sự nhạy cảm của người xưa trước những biến đổi của âm dương ngũ hành trong trời đất.

Hạ chí ăn lúa mì mới, ngày ngắn đêm dài

Ăn mì Hạ Chí là tập tục quan trọng của nhiều khu vực, dân gian có câu "Ăn mì Hạ Chí, ăn một sợi, ngày một ngắn đi" và "Mì Hạ Chí sủi cảo Đông Chí". Các địa phương có rất nhiều loại mì như mì Dương Xuân, mì nước khô, mì thịt băm, mì sốt, mì qua cầu và mì trộn dầu mè v. v., theo tập tục, ăn một bát mì Hạ Chí tiêu biểu vào giữa hè khô nóng là hợp với phong cảnh nhất!

Ăn trứng vào ngày Hạ chí, khỏe mạnh suốt mùa hạ

Trứng Hạ chí là món ăn truyền thống được chuẩn bị vào ngày Hạ chí, đặc biệt phổ biến ở Hồ Nam, Trung Quốc. Sau khi luộc chín, trứng được bóc vỏ và ăn cùng với táo tàu, mang đến hương vị đặc trưng và thanh mát. Tuy nhiên, trứng Hạ chí không chỉ đơn thuần là món ăn, mà còn mang ý nghĩa tốt đẹp hơn. Người ta tin rằng khi ăn trứng Hạ chí, trẻ em sẽ trở nên khỏe mạnh hơn và ít bị bệnh tật. 

Bánh đậu 

Ăn bánh đậu là phong tục Hạ chí của khu vực Nam Kinh. Hàng năm vào hạ chí, người già ở khu vực Nam Kinh sẽ làm một ít bánh đậu ở nhà cho trẻ em ăn, ngụ ý từng bước cao và ý bình an cát tường. Hơn nữa bánh đậu có thể khai vị giải nhiệt khi cảm nhận được mùa hè nắng nóng.  

Chè Lạnh

Chè lạnh là một loại thức uống giải nhiệt phổ biến ở Quảng Đông vào mùa hè. Mỗi nơi có công thức nấu khác nhau nhưng chủ yếu là sử dụng các thành phần như táo tàu, hạt sen, đậu xanh, lúa mạch, ý dĩ,… tạo nên hương vị đặc trưng. Chè lạnh thường được nấu bởi mọi người để bổ sung nước và giải nhiệt trong cuộc sống hàng ngày. 

Bánh Hạ Chí 

Vào ngày Hạ chí, ở nhiều vùng miền của Trung Quốc vẫn giữ được phong tục ăn bánh lúa mì. Có một câu tục ngữ được truyền lại từ đời nào đó: “Ngày Hạ chí ăn bánh lúa mì”. Cách làm bánh khá đơn giản, đơn giản là cán bột thành lớp bánh mỏng, sau đó thêm rau xanh, đậu, đậu phụ, thịt xông khói,… và có thể thưởng thức sau khi cúng tổ tiên. Loại bánh này thường được gọi là bánh Hạ chí (夏至饼).