Khám phá Tiết Thanh Minh Truyền thống trong văn hóa của người Trung Quốc

Tết Thanh Minh - Một trong những dịp Tết quan trọng và lâu đời nhất tại Trung Quốc đã từng xuất hiện trong tác phẩm "Truyện Kiều" của đại thi hào Nguyễn Du. Vậy ý nghĩa của Tết Thanh Minh là gì? Có gì đặc biệt trong dịp Tết Thanh Minh? 

Tết Thanh Minh là gì?

Tết Thanh Minh tiếng Trung là 清明节  / Qīngmíng jié /, diễn ra vào ngày 5 tháng 3 âm lịch hàng năm, đến sau ngày lập xuân 60 ngày. Trong tiếng Trung, Thanh Minh 清明 có nghĩa là “trong sáng”. Nguồn gốc của tên liên quan đến khí hậu và thiên nhiên. Đây là ngày lễ thể hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn thành kính đối với tổ tiên.

Ý nghĩa của ngày Tiết Thanh Minh

Lễ hội Thanh Minh bắt nguồn từ thời nhà Chu (1046-221 TCN) và có lịch sử hơn 2500 năm. Ban đầu, Thanh Minh không liên quan đến việc tảo mộ hay bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.

Đây là tiết khí thứ năm trong 24 tiết khí. Vào đầu tháng 4, trời trở nên ấm và sáng sủa hơn rõ rệt, mọi người bắt đầu mặc những tấm vải nhẹ và bước ra ngoài trời để cảm nhận sự phát triển của mùa xuân.

Nó bắt nguồn từ những nghi lễ xa hoa, phô trương tốn kém mà nhiều hoàng đế thời xưa cùng các quan chức giàu có tổ chức để kính nhớ tổ tiên. Họ dâng lễ vật lên tổ tiên và cầu xin phù hộ đất nước thịnh vượng, hòa bình, mùa màng bội thu.

Vào năm 732, Hoàng đế Huyền Tông của nhà Đường, tuyên bố rằng chỉ có thể chính thức bày tỏ lòng tôn kính tại mộ tổ tiên vào ngày đầu tiên của tiết Thanh minh. Kể từ đó, việc quét dọn lăng mộ vào ngày đầu tiên của Thanh minh dần trở nên phổ biến với cả hoàng tộc và gia đình bình dân, truyền thống đã kéo dài hơn một thiên niên kỷ.

Hoạt động văn hóa ý nghĩa trong Tiết Thanh Minh

Từ lâu, Tết Thanh Minh đã trở thành lễ hội có ý nghĩa linh thiêng trong tiềm thức người dân Trung Quốc. Đây cũng là thời khắc bắt đầu cho vụ mùa mới và là lễ hội mùa xuân thiêng liêng.

Tục tảo mộ

Khi đi tảo mộ, thông thường sẽ mang theo rượu, thịt, trái cây, tiền vàng để cúng trước mộ phần. Ngoài ra cũng dọn dẹp, cắt cỏ, đốt nhang tưởng nhớ ông bà, tổ tiên của mình nhằm bày tỏ lòng kính trọng, thương tiếc những người thân đã mất. 

Treo nhánh cây liễu trước cổng

Trong dịp lễ Thanh Minh, chủ nhà sẽ đeo cành liễu mềm trên cổng và trước cửa. Với tục lệ này, người Trung Quốc tin rằng sẽ xua đuổi những vong linh ma quái trong suốt tiết Thanh Minh. 

Đạp thanh, đi chơi

踏青  / Tàqīng / một chuyến đi chơi mùa xuân, mọi người ra ngoài dã ngoại – thưởng thức những bông hoa mùa xuân. Hội Đạp Thanh hay chính là hội giẫm lên cây cỏ. Thông thường mỗi dịp lễ Tết Thanh Minh đến, cây cối luôn luôn tươi tốt. Khi đi tảo mộ có thể dạo chơi, hái hoa, ngắm cây cối, gọi là hội Đạp Thanh. 

Trồng cây

Tiết thanh minh đến chính là thời điểm thời tiết đang ấm dần, tiết trời mưa xuân bay nhẹ, rất phù hợp để trồng cây. Vì vậy rất nhiều người tổ chức các hoạt động trồng cây trong khoảng thời gian này.

Thả diều

Thời điểm này đang dần chuyển sang mùa hạ, mùa của những cánh diều bay cao. Vì thế hoạt động thả diều trong ngày này rất được yêu thích, đặc biệt là ở Trung Quốc.

Món ăn truyền thống

Ngày trước  Thanh Minh chính là  Tiết Hàn Thực truyền thống của Trung Quốc (3/3 âm lịch). Thời gian trôi qua, hai lễ hội dần được kết hợp thành một. Vào ngày lễ hội ẩm thực lạnh, mọi người không dùng lửa và chỉ ăn thức ăn nguội. Hiện nay người dân một vài nơi vẫn có phong tục ăn đồ nguội vào lễ Thanh Minh.

Một số từ vựng tiếng Trung về Tiết Thanh Minh

Học từng vựng tiếng theo Trung Quốc chủ đề sẽ giúp bạn dễ dàng ghi nhớ, giao tiếp tiếng Hoa với người bản xứ:

清明节 / qīngmíng jié / Tiết Thanh Minh

踏青 / tāqīng / Đạp Thanh

祖先 / zǔxiān / Tổ tiên

放风筝 / fàng fēngzhēng / Thả diều

种植 / zhòngzhí / Trồng cây

扫墓祭祖 / sǎo mù jì zǔ / Tảo mộ

拔草 / bácǎo / Nhổ cỏ

上香 / shàngxiāng / Thắp hương

许愿 / xǔ yuàn / Cầu nguyện, khấn xin

看风景 / kàn fēngjǐng / Ngắm cảnh

清明前后，种瓜种豆 / qīngmíng hòu , zhòng guā zhòng dòu / TM đến, trồng dưa, trồng đậu.

饮水思源，缘木思本 / yǐn shuǐ sī yuán, yuán mù sī běn / Uống nước nhớ nguồn

种植造林，莫过清明 / zhòng zhí zào lín, mò guò qīng míng / Đến tết Thanh Minh , trồng cây gây rừng.

Tiết Thanh Minh là một nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo của Trung Quốc. Lễ hội này không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn đối với tổ tiên mà còn là dịp để con người hòa mình vào thiên nhiên và gắn kết cộng đồng.