Tam Phục thiên bắt đầu cũng là lúc nhiệt độ của mùa hè lên cao, nóng và ẩm nhất ở Trung Quốc.

Bạn có biết “Tam Phục thiên” báo hiệu mùa hè đã đến không?

Tam Phục thiên (三伏天) là khoảng thời gian nhiệt độ của mùa hè lên cao nhất, trời lặng gió, độ ẩm không khí cao và tiết trời trở nên oi bức. Đây cũng chính là khoảng thời gian đem lại cho mọi người cảm giác khó chịu nhất trong năm. Ngày Tam Phục thường rơi vào giữa tháng 7 hoặc cuối tháng 8 Dương lịch hàng năm. “Phục” ở đây là chỉ hiện tượng âm khí bị dương khí áp xuống mặt đất. Trong ba giai đoạn, Trung Phục là lúc nhiệt độ thời tiết nóng bức nhất.  Trong "Tam Phục" có hai tiết khí khác của mùa hè chính là Tiểu Thử và Đại Thử  đều đại diện cho thời tiết khắc nghiệt với nhiệt độ cao trong mùa hè. 

Tiểu Thử và Đại Thử hiện hữu trong “Tam Phục thiên”

Tiểu thử và Đại Thử là hai tiết khí thứ 11 và 12 trong số 24 tiết khí, báo hiệu cho những ngày nắng nóng nhất, đây cũng chính là thời điểm mà Tam Phục thiên bắt đầu.

1. Tiết Tiểu Thử

Tiểu thử (小署) cũng chính là lúc bắt đầu tiến vào phục thiên. Thời tiết của tiết Tiểu Thử bắt đầu có nắng to,  nhiệt độ cao nhưng lại vô cùng ẩm ướt vì có nhiều mưa. Tuy mang lại cảm giác khó chịu nhưng đây lại là khoảng thời gian rất tốt cho sự phát triển của cây trồng khi có mưa ẩm và nhiệt độ cao xuất hiện cùng một lúc. Tiết Tiểu Thử hằng năm diễn ra khi mặt trời nằm ở kinh độ 105 độ. Theo Lịch vạn niên thì tiết Tiểu Thử năm 2024 sẽ bắt đầu vào thứ Bảy, ngày 6 tháng 7.

2. Tiết Đại Thử

Tiết Đại Thử (大暑)  là tiết khí thứ 12 trong chuỗi tiết khí trong năm và thường bắt đầu vào ngày 22 hoặc 23 tháng 7 theo lịch Dương. Tiết Đại Thử đánh dấu sự chuyển giao từ mùa hè sang mùa thu. Trong thời điểm này, nhiệt độ trên diện rộng tăng lên và đạt đến mức nóng nhất trong năm. Điều này là do mặt trời tiếp tục di chuyển từ vùng cực Bắc về phía xích đạo và phía Nam. Sự chuyển động này mang theo lượng nhiệt lớn, sinh ra thời tiết nắng nóng gay gắt và cực kì oi bức khó chịu. Ngoài ra, tiết Đại Thử cũng có khả năng xuất hiện các hiện tượng thời tiết bất thường như bão lũ và áp thấp nhiệt đới. Các cơn bão lũ có thể gây ra mưa lớn và lũ quét, gây nguy hiểm cho cuộc sống và tài sản của con người.  Vào năm 2024, tiết Đại Thử rơi vào thứ Hai, ngày 22 tháng 7.

Người Trung Quốc làm gì vào ngày “Tam Phục thiên”?

Vào những ngày này người Trung Quốc thường có những hoạt động thú vị nhằm giải nhiệt, cải thiện sức khỏe. 

1. Phơi gừng

Gừng Phục Khương (Gừng phơi) có nguồn gốc từ Sơn Tây, Hà Nam, Trung Quốc. Vào Tam Phục thiên, người ta sẽ thái gừng hoặc ép nước rồi trộn với đường đỏ, bỏ vào trong lọ bịt kín, phơi nắng dưới ánh mặt trời gay gắt. Sau khi các nguyên liệu hòa quyện vào nhau thì có thể sử dụng. Gừng phơi này có hiệu quả kỳ diệu đối với dạ dày, cảm mạo ho khan và có tác dụng giữ ấm cơ thể. Khi nắng nóng đến, người ở trong điều hòa lâu có thể bị nhiễm lạnh, lúc này uống một cốc gừng Phục Khương này có tác dụng giải trừ khí lạnh rất tốt.

2. Uống Phục Trà

Phục trà, tên như ý nghĩa, là trà uống vào ngày Tam Phục thiên. Thời gian uống phục trà thường từ đầu tháng 6 đến cuối tháng 8 âm lịch. Loại nước trà này do hơn mười vị thảo dược Trung Quốc như kim ngân hoa, hạ khô thảo, cam thảo nấu thành, có tác dụng làm mát cơ thể, giải nhiệt.  

3. Đốt Phục hương

Khi thời tiết bắt đầu xuất hiện nhiều đợt nắng nóng hơn, đây cũng là thời điểm các cây nông nghiệp sinh trưởng nhanh nhất. Tuy nhiên thời gian này cũng có rất nhiều nơi có hạn hán, lũ lụt, bão tố cũng phát sinh. Người nông dân phải phòng chống lụt lội, khô hạn vô cùng vất vả. Bởi vậy dân chúng thắp phục hương để cầu phúc, cầu mưa thuận gió hòa, bách cốc phong đăng. Còn có theo cách nói về châm cứu ở Đông y chính là trong ngày phục thiên dùng hương hun các huyệt vị đặc biệt, có thể trị liệu nhiều loại bệnh. 

Ngày Tam phục thiên là thời gian khắc nghiệt, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, vì thế bạn cần phải có những phương pháp tránh nóng để hạn chế bệnh tật. Hy vọng bài viết này đã có thể giúp bạn hiểu thêm về khái niệm “Tam phục thiên” trong văn hóa Trung Quốc.